In de Van Dale staat metafoor omschreven als een overdrachtelijke, figuurlijke uitdrukking, die berust op een vergelijking. Een metafoor brengt een eigenschap van een bepaald concept over op een ander concept (dat deze eigenschap niet heeft). Nog anders gezegd: een vorm van beeldspraak waarbij twee of meer ongelijke betekenissen met elkaar worden verenigd in één nieuwe betekenis. Een voorbeeld. Een klant zegt zuchtend tegen de coach: “Mijn huis lijkt wel een zwijnenstal.”
Er zijn korte metaforen die binnen de grens van een (paar) zin(nen) blijven, zoals in “Mijn baas is net een ijskast!” en er zijn lange metaforen die bestaan uit een verhaaltje met een boodschap die de klant vergelijkt met zijn/haar eigen leven. Erickson maakte veel gebruik van lange metaforen, waarmee hij het onderbewuste van zijn coachee aansprak en een vorm van trance induceerde. De zeggingskracht van sommige metaforen is zo groot, dat je daarmee de coachee als vanzelf ontvankelijk maakt. Denk in dit verband maar aan de verborgen moraal in sprookjes. Ook sprookjes zijn een soort metaforen.
Door metaforen te gebruiken, brengen we drie verbindingen tot stand:
- Een verbinding tussen de huidige situatie en de gewenste situatie.
Zowel de probleemtoestand als de doeltoestand wordt besproken. Dat geeft enerzijds herkenning en biedt anderzijds een oplossingsrichting aan. Het leggen van deze verbinding ligt in handen van de spreker.
- Een verbinding tussen de spreker en de luisteraar.
Door een verhaal te vertellen verbindt de luisteraar zich met de verteller (ontvankelijkheid). Iets wat bij een advies niet of minder het geval kan zijn.
Mensen kunnen zich echter afsluiten van adviezen (Waar bemoei je je mee!).
- Een verbinding tussen de situatie van de luisteraar en de metafoor.
Elk GEDRAG, al het LEREN is ONBEWUST, dus onbewust komt de metafoor als boodschap bij ons binnen. Ineens kan het gebeuren dat een luisteraar bewust de boodschap uit de metafoor krijgt en verbindt met de eigen situatie. In dat geval heeft de metafoor gewerkt als een inzicht.
Metaforen en verhalen beïnvloeden mensen zonder dat ze het doorhebben. Wanneer je met metaforen werkt, wordt de weerstand van je toehoorders automatisch verlaagd. Het verhaal is op een bewust niveau ver weg en niet nu aan het gebeuren, waardoor het kritisch denken uitgeschakeld kan worden. Voor het onderbewuste hebben de boodschappen in je metafoor echter wel effect op het nu, want het onderbewuste maakt geen onderscheid in tijd. Jij kunt hier gebruik van maken door met jouw metafoor een ‘parallelle realiteit’ te maken waarmee je de situatie van je toehoorder ‘volgt en leidt’.